Böyük ehtimalla kəşfiyyat servisləri Rusiyanın hərbi əməliyyatlara başlayakən Ukraynada ABŞ hərbi kontingentinin olacağı təqdirdə, silahlı toqquşmanın qaçılmaz xarakter daşıya biləcəyi barədə prezident Co Baydenə artıq ciddi xəbərdarlıq ediblər; Prezident Putinin NATO-nu nüvə zərbəsi ilə hədələməsindən sonra Ağ Ev sahibi də amerikalılar və rusların bir-birinə atəş açacağı təqdirdə, dünya müharibəsinin baş verəcəyini vurğulayıb...

Ukrayna böhranının yaxın vaxtlarda nizamlanma ehtimalı o qədər də inandırıcı görünmür. Əksinə, Ukrayna böhranı ətrafında yaranmış situasiyanın daha da təhlükəli istiqamətlər almaqda olduğu müşahidə edilir. Və belə vəziyyət yaxın vaxtlarda proseslərin nəzarətdən çıxma ehtimalını gücləndirir.

Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Ukrayna böhranı ətrafında dünyanın bir çox nüfuzlu dövlətlərinin və beynəlxalq qurumların maraqları kəskin şəkildə toqquşur. Avropa Birliyi bir tərəfdən Rusiyanı Ukraynaya hərbi müdaxilə edəcəyi təqdirdə, dağıdıcı sanksiyalara məruz qala biləcəyi ilə hədələyir. Digər tərəfdənsə, Rusiya ilə qarşılıqlı münasibətlərin qorunmasına cəhd göstərir. Və hətta dolayısı ilə savaş variantının arxa plana keçiriləcəyi halda, Rusiyanı müdafiə edəcəyini sezdirir.

Xüsusilə də, Avropa Birliyinin əsas avanqard dövləti hesab olunan Almaniya Ukrayna böhranından ciddi şəkildə narahatlıq keçirir. Rəsmi Berlin Ukraynanın ABŞ başda olmaqla, bəzi Qərb ölkələri tərəfindən silahlandırılmasına qarşı çıxır. Almaniyanın hava məkanını Ukraynaya silah göndərən ölkələrin üzünə bağlayır. Və Ukraynaya dağıdıcı silahların satılmasından imtina edir.

Eyni zamanda, rəsmi Berlin “Şimal axını-2” layihəsinin işə salınmasında israrlı mövqe tutur. Halbuki ABŞ bu layihənin bloklanmasını tələb etməklə, Rusiyanın maliyyə-iqtisadi imkanlarını zəiflətməyi hədəfləyirdi. Ancaq hələlik bu məsələ ilə bağlı ABŞ və Almaniya arasında ciddi fikir ayrılıqları mövcuddur.

Rusiya ilə tarixən ciddi problemləri olan Polşa və Baltikyanı ölkələr istisna olmaqla, Şərqi Avropa dövlətləri Ukrayna böhranı üzərindən Rusiyanın öz sərhədləri içərisinə sıxışdırlmasına yönəlik prosesləri dəstəkləməyə həvəs göstərmirlər. Bu dövlətlər Ukrayna ucbatından ABŞ və NATO ilə Rusiya arasında silahlı insident yaranacağı təqdirdə, hərbi toqquşmalarda iştirak etməyəcəklərini qətiyyən gizlətmirlər. Halbuki, Şərqi Avropa ölkələri də NATO-nun üzvləri sırasında yer alırlar.

Böyük Britaniya və ABŞ Rusiyaya qarşı beynəlxalq təzyiq kampaniyasında paralel addımlar atırlar. Bu iki dövlətin Ukrayna və Rusiya siyasəti demək olar ki, eyni mərkəzdə hazırlanır. Rəsmi London Ukraynaya hücum edəcəyi təqdirdə, Rusiyanı dağıdıcı sanksiyalarla hədələyir. Həm də bu ölkənin baş naziri Boris Çonson Rusiya qoşunları Ukrayna sərhədlərini keçərsə, “rus analarının çox sayda tabut alacağı” barədə xəbərdarlıq edir.

Son vaxtlar Kreml təmsilçiləri tərəfindən verilən bütün açıqlamalardasa, Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxilə etmək niyyətinin ümumiyyətlə, olmadığı açıq şəkildə vurğulanır. Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov “Ukrayna ilə savaşı təsəvvür etmirik” deyir. Və Qərb siyasi dairələrini Ukrayna böhranı ətrafında vəziyyəti süni şəkildə gərginləşdirməkdə suçlayır.

Rusiya xarici kəşfiyyat servisinin rəhbəri Sergey Narışkinin son açıqlaması isə Kreml təmsilçilərinin dedikləri ilə müqayisədə daha təhlükəli məzmun daşıyır. Belə ki, S.Narışkin Ukraynanın Qərb dövlətlərinin verdiyi müasir silahlardan istifadə etməklə, yaxın günlərdə Donbas bölgəsində hərbi əməliyyatlara başlayacağını bilidirib: “Bu barədə kəşfiyyat məlumatları var. Ukrayna belə bir addım atarsa, Rusiya buna seyirçi qala bilməz”.

Göründüyü kimi, Rusiyada istənilən halda, savaş ehtimalını istisna etməyənlər də olmamış deyil. Ola bilsin ki, Kreml Rusiyanın savaşa başlaması üçün Ukraynanın buna bəhanə verməsini vacib hesab edir. Bəzi ehtimallara görə, Rusiya belə bəhanələri Ukraynadakı agentura şəbəkəsi sayəsində süni şəkildə də yarada bilər.

Maraqlıdır ki, Rusiya prezidenti Vladimir Putinin son açıqlamaları Qərb siyasi dairələrində ciddi narahatlıq doğurub. Buna qədər Rusiyanın Ukrayna ilə savaşı ilk başladan tərəf olmayacağını vurğulayan prezident V.Putin üstüörtülü şəkildə ABŞ və Qərbə neytral qalmağı məsləhət görüb: “Biz Rusiyanın NATO ilə müharibədə qaıib gəlmək şanslarının qeyri-bərabər olduğunu anlayırıq. Ancaq Ukrayna ətrafında vəziyyəti süni şəkildə gərginləşdirib, savaş törətmək istəyənlər Rusiyanın güclü nüvə dövləti olduğunu da qətiyyən unutmamalıdırlar”.

Belə anlaşılır ki, Kreml sahibi Rusiyanın heç bir halda, öz mövqeyindən geri çəkilməyəcinə eyham vurmaqla yanaşı, həm də üstüörtülü şəkildə ABŞ və NATO-nu nüvə müharibəsi ilə təhdid edir. Ona görə də, prezident V.Putinin “barmağım nüvə düyməsinin üzərindədir” xəbərdarlığı da nəzərə alındıqda, hazırda bütün dünya üçün olduqca təhlükəli mərhələnin başlanmaq üzrə olduğu qətiyyən şübhə doğurmur. Bu vəziyyətdən ən təhlükəsiz çıxış yolu isə silahların atəş açmasından yayınmaq ola bilər.

Əslində, ABŞ da təhlükənin tamamilə real olduğunu qətiyyən gizlətmir. Ancaq Ağ Evin yanaşması Rusiyanın sona qədər öz sərhədləri içərisinə sıxışdırılmasına hədəflənib. Yəni, Ağ Ev Rusiyaya qarşı beynəlxalq səviyyədə başlatdığı total təzyiq kampaniyasını ABŞ-a sərfəli nəticə əldə olunana qədər davam etdirmək niyyətindədir. Və hətta Ağ Evin bütün vasitələrlə Rusiyanın Ukraynaya hərbi müdaxilə etməsinə çalışdığı da qətiyyən diqqətdən yayınmır.

Maraqlıdır ki, rəsmi Kiyevin narazılığına baxmayaraq, Ağ Ev ABŞ vətəndaşlarına yönəlik Ukraynanın təcili tərk edilməsi ilə bağlı çağırışlarını davam etdirir. Prezident Co Baydenin bu barədə son açıqlaması isə kifayət qədər ciddi çaşqınlıq yaradıb. Çünki Ağ Ev sahibi ABŞ vətəndaşlarına açıq şəkildə xəbərdarlıq edib ki, savaş başlasa, onların Ukraynadan çıxarılmasına yönəlik heç bir xilasedici əməliyyatlar keçirilməyəcək.

Belə anlaşılır ki, prezident Co Bayden ABŞ vətəndaşlarına nə qədər gec deyil, canlarını vaxtında xilas etməyi məsləhət görür. Bunu etməyənlərəsə, savaş situasiyasında heç bir köməyin göstərilməyəcəyini bildirir. Və bu məsələdə ABŞ-ın Rusiya ilə silahlı insidentə cəlb olunma ehtinalından narahat olduğu nəzərə çarpır.

Məsələ ondadır ki, Ağ Ev sahibi öz açıqlamasını dünya müharibəsinin baş verə biləcəyi ilə bağlı təhlükədən danışmaqla yekunlaşdırıb: “Əgər, amerikalılar və ruslar bir-birinə atəş açmağa başlasalar, bu, dünya müharibəsi demək olacaq”.

Təbii ki, ABŞ kimi bir superdövlətin lideri dünya müharibəsi barədə xəbərdarlıq edirsə, deməli, buna ciddi yanaşmaq lazımdır. Ən azından ona görə ki, Ağ Ev sahibi dünyada baş verə biləcək hadisələr barədə əvvəlcədən xəbərdar olan şəxslərin sırasında önəmli yer tutur. Böyük ehtimalla kəşfiyyat servisləri Rusiyanın hərbi əməliyyatlara başlayacağı mərhələdə Ukraynada ABŞ hərbi kontingentinin olacağı təqdirdə, silahlı toqquşmanın qaçılmaz xarakter daşıya biləcəyi barədə prezident Co Baydenə artıq xəbərdarlıq ediblər. Və bu səbəbdən də, ABŞ-ın Rusiya ilə hərbi toqquşmadan yayınmağa çalışacağı qətiyyən şübhə doğurmur.

Elçin XALİDBƏYLİ,
Siyasi ekspert,
“Yeni Müsavat” Media Qrupu